کاربرد انواع چوب – چوب های مورد استفاده در هنر منبت

از دیدگاه هنر منبت، چوب مناسب برای منبت کاری و یا کنده کاری باید دارای بافت ریز و محکم باشد که معمولا از چوب های پهن برگان جنگلی استفاده می شود، البته همه چوب های درختان پهن برگ مناسب برای کنده کاری (منبت کاری) نمی باشند چون بافت درشت و ناهمگنی دارند، مانند: بلوط یا ملچ

ویژگی های یک چوب مناسب برای منبت کاری عبارتند از :

رنگ چوب مناسب و زیبا باشد.
چوب در عین نرم بودن، از بافت ریز و محکمی برخوردار باشد.
گره های موجود در چوب تا حد امکان کم باشند.
مقاومت چوب در برابر سایش و کنده کاری بالا باشد.
monabbat-pic-23

چوب های رایج در صنعت چوب که بعضا در منبت کاری هم از آنها استفاده می شود، عبارتند از :

ارسی:

چوبی سخت، معطر، محکم و قوی که به آسانی خم می شود و زود می پوسد. چوب ارسی برای مبل سازی کاربرد داشته، همچنین برای خراطی بسیار مناسب است.

افرا :
چوب افرا نیمه سنگین و نیمه سخت، خوشکار، سبک، شکننده و قابل تورق است.
از این چوب در ساخت اندام های مصنوعی، خراطی، ساخت مبلمان، ساختمان های چوبی، وسایل موسیقی و لوازم تزئینی استفاده می شود.
انجیلی :
چوب انجیلی بسیار سخت و با وزن مخصوص بالاست، شکننده بوده و برای ستون معادن، تونل ها و اشیاء مقاوم به سایش نظیر: قرقره، دوک نخ ریسی، پاشنه کفش بکار می رود.
آزاد :
چوب آزاد بدلیل وجود خاصیت ارتجاعی و ارتعاشی، در مواردی از جمله ساخت وسایل ورزشی قابل ارتجاع نظیر: تخته پارالل، بارفیکس، پاروی قایقرانی و همچنین ساخت وسایل موسیقی (سنتور) کاربرد دارد.
آبنوس :
آبنوس درخت سیاه رنگی است با چگالی نسبتاً بالا و بسیار خوش بو. تنه داخلی چوب به رنگ های مختلف زرد، سفید تا قهوه ای و سیاه دیده می شود. این درخت شبیه به عناب است و میوه آن مانند انگور زرد است و برگ آن مانند برگ صنوبر و عریض‌تر از آن است. نوع هندی آن با خطوط سفید و نوع حبشی آن سیاه است. این چوب در مجاورت هوا تیره می‌شود. چوب آبنوس از گرانترین چوب‌ های دنیا است.
چوب این درخت را برای تزئین تاج و تخت پادشاهان و شفای بیماران بکار برده اند. چوب آبنوس به دلیل سختی و استحکام بالا در ساخت وسایلی نظیر انواع مبلمان، میز و صندلی، پیانو مورد استفاده قرار می گیرد.
بلوط :
چوبی به رنگ قهوه ای روشن تا تیره، درشت بافت و بادوام است. این چوب نسبتاً نیمه سخت و نیمه سنگین تا سنگین است و در برابر سایش مقاومت زیادی دارد.

چوب بلوط، بهترین چوب برای پارکت، تهیه روکش، تراورس راه آهن و مدل سازی است.

تبریزی :
این چوب به رنگ سفید تا کرم روشن است و اغلب لکه های سیاه رنگ و یا قهوه ای دارد. چوبی است نسبتاً نرم و سبک که دوام زیادی ندارد و کار با آن آسان است.

از چوب تبریزی برای کاغذسازی، کبریت سازی، جعبه سازی و ساخت ادوات کشاورزی استفاده می شود.

توت سفید :
رنگ چوب از بیرون سفید و از درون زرد طلایى است. این درخت در اصل در چین و آسیاى شرقى بوده است، اما در ایران، در مناطق مرطوب جنگلى شمال و بسیارى از مناطق معتدلهٔ دنیا کاشته مى شود.

از چوب توت سفید در ساخت روکش، ابزار چوبی منزل، خاتم کاری و ساخت سازهای موسیقی کاربرد دارد.

توسکا :
رنگ این چوب در هنگام قطع درخت، صورتی روشن بوده که پس از خشک شدن کم کم به رنگ نارنجی در می آید. چوب توسکا نسبتا نرم و خشک و در مقابل ضربه و فشار مقاوم است.

چوب توسکا در قایق سازی، جعبه سازی و منبت کاری مورد استفاده قرار می گیرد.

چنار :
چوبی است نیمه سخت و سنگین، بادوام، راست تار و با قابلیت میخ خور خوب. رنگ چوب چنار سفید روشن تا قرمز مایل به قهوه ای است که لکه های قهوه ای صدفی دارد.

از چوب چنار برای ساخت درب های اماکن متبرکه، دسته ابزار، صندلی، غربال و صندوق استفاده می شود.

راش :
این چوب به رنگ صورتی مایل به قهوه ای، دارای دوک های ظریف و لکه های قهوه ای رنگ پر مگس می باشد.

از چوب راش بیشتر برای کارهای درشت، مثل تاج مبل استفاده می شود.

زبان گنجشک (ون) :
رنگ این چوب عموماً زرد ملایم است. چوب زبان گنجشک دارای مقاومت و سختی مناسب، نسبتا ارزان و دارای قابلیت فرم پذیری مناسب.

از چوب زبان گنجشک برای ساخت قطعات چوبی مانند قاب و فریم تابلوها، عصا، راکت تنیس استفاده می شود.

ساج (تیک) :
چوبی است به رنگ قهوه ای_طلایی تا قهوه ای پررنگ با خط های سیاه که بسیار سنگین و بادوام است.

از چوب ساج در صنعت کشتی سازی، صنایع ظریف به خصوص خاتم کاری، ساخت ابزار آزمایشگاهی، روکش گیری، قسمت های بیرونی و داخلی ساختمان موارد مصرف فراوانی دارد.

سرخدار :
چوبی سخت و سنگین، مقاوم در برابر حشرات.

چوب سرخدار در منبت کاری، قایق سازی و ساخت مصنوعات تزئینی کاربرد دارد.

سرو :
رنگ این چوب قرمز مایل به قهوه ای است. این چوب بسیار نرم و سبک بوده و به آسانی قابل کار کردن و رنگ آمیزی می باشد.

از چوب درخت سرو بیشتر برای پوشش داخلی دیواره ها در کابین و ساختمان استفاده می شود.

شمشاد :
چوب شمشاد به دلیل تراکم بالای آوندها و لیف های آن، دارای چگالی بالا می باشد.

از این چوب در کارهایی مانند خاتم کاری و منبت کاری و نیز ساخت ادوات مهندسی و لوازم خانگی استفاده می شود.

کاج :
چوبی نرم، راست تار، سبک و کم دوام است که زود می پوسد، و از آن برای ساخت جعبه، مبلمان و همچنین کاغذسازی استفاده می شود.

از چوب درخت کاج برای جعبه سازی، ساخت مبل و همچنین کاغذسازی استفاده می شود.

گردو :
چوبی ریز بافت به رنگ خاکستری مایل به قهوه ای تا قهوه ای تیره و دارای نقوش زیبا و نسبتا بادوام است. این چوب نیمه سنگین و نیمه سخت بوده و در مقابل فشار، خمش و کشش مقاوم است. از خواص دیگر چوب گردو می توان به تنوع رنگ، مقاومت خوب چوب، بافت ریز و مقاوم، برخورداری از نقوش زیبا و هم کشیدگی متوسط اشاره کرد. ضمن آنکه گردو خوش رنگ است و به خوبی رنگ و لاک را می پذیرد.

از این چوب بیشتر در کارهای هنری و تزئینی، تهیه روکش، خراطی، ساخت مبل، ساخت آلات موسیقی، قنداق تفنگ، مجسمه سازی، منبت کاری، خاتم سازی و معرق استفاده می شود.

گلابی (امرود) :
رنگ این چوب قرمز روشن (صورتی) با زمینه قهوه اى و بدون نقش و گاهى منقوش است. این درخت از آستارا تا گرگان می روید و در کردستان و لرستان نیز گونه هاى مختلف آن وجود دارد.

از چوب گلابی در ساخت ابزارهای چوبی دقیق مانند “خط کش”، قاب سازی و ادوات چوبی و همچنین در ساخت مهر بکار می رود.

لاله درختی :
چوبی با بافت های نزدیک و متراکم، به رنگ زرد که به دلیل کیفیت عالی در ساخت انواع مبلمان قیمتی، ظروف چوبی، جعبه ها، اسباب بازی بکار می رود.

ماهون :
چوبی نیمه سخت و نیمه مستحکم با سنگینی متوسط که از آن برای ساخت مبلمان گران قیمت استفاده می شود. چوب ماهون از جمله زیباترین چوب های جهان است.

ملچ :
چوبی به رنگ قهوای مایل به قرمز است و گاهی اوقات رگه های سبز رنگی در آن دیده می شود. چوبی درشت بافت، نیمه سخت و نیمه سنگین، نسبتا بادوام و در برابر ضربه و خمش مقاوم است.

چوب ملچ در درجه اول مناسب برای صنایع روکش سازی می باشد، این چوب بیشتر در قایق سازی، ساخت وسایل ورزشی، در و پنجره و تخته سه لائی استفاده می شود.

ممرز :
چوبی ریز بافت به رنگ سفید تا سفید مایل به کرم می باشد. این چوب سخت و نیمه سنگین است و در مقابل ضربه و سایش مقاومت دارد.

چوب ممرز در کاغذسازی، چوب سازی، واگن سازی، ساخت تخته فیبر، دسته ابزار و چوب های تونلی از آن استفاده می شود.

نارون :
چوبی محکم، سنگین، سخت و انعطاف‌ ناپذیر است. چوب نارون بیرون آن ارزشى ندارد ولى چوب درون آن با ارزش است.

از چوب نارون مى‌توان در ساختن کرجی، بشکه، زین، چرخ گاری، بعضى قطعات ماشین‌ها، پارکت‌سازى استفاده نمود.

نراد :
چوبی به رنگ سفید تا سفید مایل به کرم، تا قهوه ای مایل به صورتی است. چوبی سبک، نرم، کم دوام، راست تار و دارای نقوش زیبایی است.

از چوب نراد در کارهای ساختمانی، قفسه سازی، بسته بندی استفاده می شود.

منبع:http://porsyar.com/